قانون مقررات استخدامي سپاه پاسداران انقلاب اسلامي
فصل اول - كليات و تعاريف
ماده 1 - در اين قانون عبارات اختصاري زير جايگزين عناوين كامل آن مي‌گردد:
الف - "فرماندهي كل" به جاي فرماندهي كل نيروهاي مسلح.
ب - "ستاد كل" به جاي ستاد فرماندهي كل نيروهاي مسلح.
ج - "سپاه" به جاي سپاه پاسداران انقلاب اسلامي.
د - "نيروهاي مسلح" به جاي نيروهاي مسلح جمهوري اسلامي ايران.
ه - "وزارت" به جاي وزارت دفاع و پشتيباني نيروهاي مسلح.
و - "ارتش" به جاي ارتش جمهوري اسلامي ايران.
ماده 2 - نيروهاي مسلح عبارتند از سپاه، ارتش و نيروي انتظامي جمهوري اسلامي ايران.
ماده 3 - سپاه پاسداران انقلاب اسلامي به مجموعه ستاد كل سپاه حوزه نمايندگي ولي فقيه در سپاه، سازمان حفاظت اطلاعات سپاه،نيروهاي‌زميني، هوايي، دريايي و مقاومت بسيج و قدس و سازمانهاي وابسته به آنها اطلاق مي‌گردد
فصل دوم - ورود به خدمت
بخش اول - تعاريف
ماده 4 - استخدام در سپاه عبارت است از گزينش افراد واجد صلاحيت براي انجام خدمت موظف در يكي از مشاغل پيش‌بيني شده در اين قانون.
ماده 5 - مشاغل سپاه، ستاد كل و وزارت از نظر ماهيت شغل، به سه گروه تقسيم مي‌شوند، شغل نظامي، شغل كارمندي و شغل مشترك.
تبصره 1 - مشاغل فرماندهي، مديريتهاي سطوح بالاي سپاه و ساير مشاغلي كه نياز به دانش و مهارت نظامي داشته يا در ارتباط مستقيم با‌مأموريتهاي نظامي سپاه باشند از مشاغل نظامي محسوب مي‌شوند.
تبصره 2 - غير از مشاغل موضوع تبصره 1 اين ماده، مديريت ساير رده‌هاي سپاه و ساير مشاغلي كه با پشتيباني‌هاي مستقيم و نيز غير مستقيم‌مأموريتهاي نظامي سپاه ارتباط دارند از مشاغل مشترك ميباشند.
تبصره 3 - مشاغل نظامي، كارمندي و مشترك با رعايت مفاد اين قانون در جداول سازمان مشخص مي‌شود.
ماده 6 - پرسنل سپاه كساني هستند كه برابر شرايط و مقررات مندرج در اين قانون و يا قانون خدمت وظيفه عمومي به خدمت پذيرفته مي‌شوند و‌عبارتند از :
الف - كادر ثابت.
ب - وظيفه.
ج - پيماني.
د - بسيجي.
ماده 7 - كادر ثابت به پرسنلي اطلاق مي‌گردد كه براي انجام خدمت مستمر در سپاه استخدام مي‌شوند و عبارتند از :
الف - پاسداران رسمي (نظاميان).
ب - كارمندان.
ج - محصلين.
ماده 8 - پاسداران رسمي به پرسنلي اطلاق مي‌گردد كه براي جهاد در راه خدا و پاسداري و دفاع مسلحانه از انقلاب اسلامي و دستاوردهاي آن و‌نظام جمهوري اسلامي ايران به استخدام سپاه در آمده و پس از طي دوره‌هاي آموزشي لازم به يكي از درجات پيش‌بيني شده در اين قانون نائل و از‌لباس و علائم نظامي استفاده مي‌نمايند.
ماده 9 - كارمندان پرسنلي هستند كه بر اساس مدارج تحصيلي و يا مهارت تجربي و تخصصي استخدام شده و بدون استفاده از لباس و علائم‌نظامي به يكي از رتبه‌هاي پيش‌بيني شده در اين قانون نائل مي‌شوند.
ماده 10 - محصلين پرسنلي هستند كه به منظور خدمت در كادر ثابت به عنوان پاسدار رسمي يا كارمند استخدام و قبل از انتصاب در يكي از مشاغل‌مندرج در اين قانون در يكي از مراكز آموزشي سپاه يا ساير مؤسسات آموزشي به هزينه سپاه مشغول تحصيل ميباشند.
ماده 11 - پرسنل وظيفه كساني هستند كه مطابق قانون خدمت وظيفه عمومي در يكي از دوره‌هاي ضرورت، احتياط يا ذخيره مشغول خدمت‌مي‌باشند.
ماده 12 - پرسنل پيماني به كساني اطلاق مي‌گردد كه خدمت پيماني را به صورت نظامي يا كارمند برابر مقررات مندرج در اين قانون انجام مي‌دهند.
ماده 13 - پرسنل بسيجي به افرادي اطلاق مي‌شود كه جهت تحقق ارتش بيست ميليوني تحت پوشش سپاه در مي‌آيند و عبارتند از :
الف - بسيجي عادي. عموم اقشار معتقد به قانون اساسي جمهوري اسلامي ايران و اهداف انقلاب اسلامي هستند كه پس از گذراندن دوره آموزش‌عمومي به خدمت ارتش بيست ميليوني در آمده و سازماندهي مي‌شوند.
ب - بسيجي فعال. آن دسته از بسيجيان عادي داوطلب هستند كه واجد شرايط لازم بوده و پس از گذراندن دوره‌هاي آموزشي، سازماندهي شده و‌ضمن شركت در برنامه‌هاي حفظ انسجام در انجام مأموريتهاي محوله با سپاه همكاري مي‌كنند.
ج - بسيجي ويژه (پاسداران افتخاري). پرسنلي هستند كه صلاحيتهاي يك پاسدار را دارا ميباشند و پس از گذراندن آموزشهاي مطروحه در اين‌قانون سازماندهي گرديده و متعهد مي‌گردند تا به هنگام نياز به طور تمام وقت در اختيار سپاه قرار گيرند.
ماده 14 - سپاه مي‌تواند از پرسنل رسمي وزارتخانه‌ها و مؤسسات وابسته به دولت يا نهادهاي انقلابي و نيروهاي مسلح با كسب موافقت سازمان‌مربوطه به تناسب در وظايف مورد نياز بر طبق آيين‌نامه‌اي كه توسط ستاد كل سپاه با همكاري وزارت تهيه و به تصويب هيأت دولت مي‌رسد به صورت‌مأمور و يا انتقال استفاده نمايد.
تبصره - انتقال يا مأمور به خدمت نمودن آن گونه پرسنل در زمان جنگ و بحران، تابع ضوابط خاصي است كه توسط ستاد كل سپاه با همكاري‌وزارت و سازمان امور اداري و استخدامي كشور تهيه و به تصويب فرماندهي كل خواهد رسيد.
ماده 15 - افراد خريد خدمت سپاه، ستاد كل و وزارت دفاع به كساني اطلاق مي‌شود كه بر طبق مقررات مربوط خدمت مشخصي را برابر قرار داد‌تنظيمي انجام مي‌دهند.
بخش دوم - شرايط عمومي استخدام
ماده 16 - شرايط عمومي استخدام كادر ثابت و پيماني و پرسنل بسيجي ويژه (پاسداران افتخاري) به شرح زير مي‌باشد:
الف - اعتقاد به مباني اسلام ناب محمدي (ص)، انقلاب اسلامي و نظام جمهوري اسلامي ايران.
ب - اعتقاد و التزام عملي به ولايت فقيه.
ج - التزام عملي به احكام اسلام و قوانين جمهوري اسلامي و رعايت موازين اخلاق اسلامي.
د - عدم عضويت و هواداري از احزاب و گروهها و سازمانهاي سياسي.
ه - نداشتن سابقه عضويت و يا هواداري از احزاب و گروهها و سازمانهاي غير اسلامي. التقاطي، الحادي و غير قانوني.
و - عدم اعتياد به مواد مخدر و محكوميت به محروميت از خدمات دولتي.
ز - داشتن شرايط تحصيلي و يا تخصصي مورد نياز.
ح - داشتن سلامت و توانايي جسمي و رواني متناسب با خدمت مورد نياز.
ط - داشتن حداقل 16 سال سن تمام و حداكثر 40 سال سن.
ي - داشتن حسن شهرت و عدم سوء سابقه.
تبصره 1 - استخدام پرسنل كادر ثابت، مشروط به داشتن تابعيت جمهوري اسلامي ايران مي‌باشد.
تبصره 2 - پرسنل پيماني و بسيجي ويژه از شرط حداكثر سن و محصلين از حداقل سن تعيين شده مستثني ميباشند.
تبصره 3 - براي مشاغل كارمندي در شرايط مساوي استخدام، ايثارگران انقلاب اسلامي و جنگ تحميلي و خانواده درجه يك آنان در اولويت‌مي‌باشند.
تبصره 4 - استخدام پرسنل مذكور در اين ماده منوط به تأييد صلاحيت آنان توسط هيأت مركزي گزينش است كه پس از ارزيابي در طول دوره‌آموزش اوليه صورت مي‌گيرد و در صورت لزوم هيأت مركزي گزينش مي‌تواند اين اختيار را به هسته‌هاي گزينش تفويض نمايد.
ماده 17 - هيأت مركزي گزينش در سپاه مركب از فرمانده كل سپاه يا جانشين وي، نماينده ولي فقيه در سپاه يا جانشين وي، رئيس ستاد كل سپاه،مسؤول حفاظت اطلاعات سپاه و معاون نيروي انساني ستاد كل سپاه به عنوان دبير هيأت و وزير يا جانشين وي تشكيل مي‌گردد و در چارچوب مفاد‌اين قانون، وظيفه تعيين سياستهاي گزينش پرسنل سپاه و تدوين دستورالعملهاي مورد نياز و نظارت بر كار هسته‌هاي گزينش در سپاه را به عهده دارد.
تبصره - هسته‌هاي گزينش در ستاد كل سپاه، نيروها و سازمانهاي وابسته، توسط هيأت مركزي گزينش سپاه، براي گزينش پرسنل تشكيل مي‌گردد.
ماده 18 - استخدام پرسنل نظامي براي خدمت در كادر ثابت بر اساس يكي از مقاطع تحصيلي پايان دوره‌هاي راهنمايي، دبيرستان، فوق ديپلم،ليسانس، فوق ليسانس ، و دكترا و بالاتر انجام مي‌گيرد.
ماده 19 - كارمندان به دو صورت زير استخدام مي‌شوند:
الف - بر اساس مدارك تحصيلي در يكي از مقاطع پايان دوره‌هاي دبيرستان فوق ديپلم ليسانس فوق ليسانس دكترا و بالاتر
ب - بر اساس تخصص و مهارت عملي با داشتن حداقل مدرك پايان دوره تكميلي نهضت سوادآموزي و حداكثر پايان دوره دبيرستان.
ماده 20 - سپاه براي مشاغلي كه مستلزم بكارگيري زنان باشد آنان را استخدام مي‌نمايد تغيير محل خدمت زنان بايد حتي‌الامكان تابع شرايط‌خدمتي همسران آنان باشد.
ماده 21 - سپاه مي‌تواند به منظور تأمين نياز سازماني خود داوطلباني را كه حداقل داراي مدرك تحصيلي پايان دوره ابتدايي ميباشند با اخذ تعهد 5سال خدمت نظامي و يا 6 سال خدمت كارمندي به صورت پيماني استخدام نمايد. و تمديد مهلت و تجديد قرارداد مجاز نمي‌باشد.
تبصره 1 - خدمت پرسنل پيماني كه خدمت دوره ضرورت را انجام نداده‌اند به منزله انجام خدمت دوره ضرورت تلقي مي‌گردد و در صورتي كه‌قبل از خاتمه تعهد به هر علت از خدمت مستعفي يا بر كنار گردند برابر قانون خدمت وظيفه عمومي با آنان رفتار خواهد شد.
تبصره 2 - سپاه مي‌تواند پرسنلي را كه در حال انجام خدمت دوره ضرورت مي‌باشد به صورت پيماني استخدام نمايد.
ماده 22 - سپاه مي‌تواند در صورت نياز از پرسنل وظيفه در حين دوره خدمت ضرورت و همچنين پرسنل پيماني در طول مدت قرارداد و پرسنل‌بسيجي اعم از عادي، فعال يا ويژه كه شرايط لازم را دارا هستند براي كادر ثابت استخدام نمايد و اين قبيل داوطلبان در شرايط مساوي از اولويت‌برخوردارند. آموزش، درجه يا رتبه و ترفيعات آنان تابع مقررات مندرج در اين قانون خواهد بود.
ماده 23 - سپاه مي‌تواند در صورت نياز با پرسنل بسيجي ويژه كه حداقل 18 سال تمام سن داشته باشند، قراردادي انعقاد نمايد كه خدمت دوره‌ضرورت خود را پس از گذراندن آموزشهاي لازم در طول حداكثر 10 سال هر سال به مدت حداقل يك ماه طي نمايند تا بدينوسيله همواره آمادگي رزمي‌براي مأموريتهاي مختلف در شرايط ويژه را داشته باشند.
تبصره 1 - سپاه در مواقع جنگ و اضطرار اين نيروها را احضار نموده و چنانچه بيشتر از مدت يك ماه در هر سال خدمت نمايند به همان اندازه از‌مدت خدمت و آموزش سالهاي بعد كسر خواهد شد.
تبصره 2 - اين دسته از پرسنل پس از گذراندن آموزشهاي لازم در بدو خدمت از حقوق اجتماعي افراد منقضي خدمت وظيفه عمومي براي‌استخدام و تحصيل و نظير آن بر برخوردار ميباشند، ليكن در صورت قطع يا لغو يا بطلان قرار داد تا انجام كامل خدمت ضرورت، حقوق مزبور از آنها‌سلب مي‌شود.
تبصره 3 - كليه نهادها و سازمانها و وزارتخانه‌ها و شركتهاي دولتي و كارفرمايان بخش خصوصي اعم از اشخاص حقيقي يا حقوقي موظفند شغل‌اين دسته از افراد را در طول خدمت سالانه آنها در سپاه حفظ نمايند، افراد مزبور در اين مدت از دستگاه مربوطه حقوق و مزايا دريافت نخواهند نمود.
تبصره 4 - حقوق و مزاياي اين افراد بعد از آموزشهاي لازم بدو خدمت مطابق حقوق و مزاياي پرسنل كادر ثابت نظامي هم رديف خواهد بود.
تبصره 5 - آيين‌نامه اجرايي اين افراد ماده توسط وزارت و ستاد كل سپاه پس از كسب نظر از سازمان امور اداري و استخدامي كشور تهيه و به‌تصويب هيأت وزيران مي‌رسد.
ماده 24 - خريد خدمت اشخاص بنا به ضرورت و براي مدت محدود با تشخيص نيروها و سازمانهاي استخدام‌كننده به موجب آيين‌نامه موضوع‌ماده 37 قانون ارتش مي‌باشد و اصلاحات مورد نياز آن توسط ستاد كل سپاه با هماهنگي وزارت تهيه و به تصويب هيأت وزيران خواهد رسيد.
ماده 25 - استخدام اعضاي هيأت علمي مؤسسات آموزش عالي سپاه و پرداخت حق‌التدريس به اساتيد و مربيان مقاطع دانشگاهي بر اساس‌مقررات استخدامي هيأت علمي دانشگاهها خواهد بود.
تبصره - استخدام مربي و پرداخت حق‌التدريس براي آموزشهاي پائين‌تر از سطوح دانشگاهي تابع آيين‌نامه موضوع ماده 38 قانون ارتش خواهد‌بود. اصلاحات مورد نياز توسط ستاد كل سپاه با هماهنگي وزارت دفاع تهيه و به تصويب هيأت وزيران خواهد رسيد.
ماده 26 - استخدام افراد در سپاه ، بدون نياز سازماني و همچنين استخدام و يا تغيير وضع پرسنل جز به يكي از صور مذكور در اين قانون مطلقاً‌ممنوع است.
بخش سوم - سازمان و طبقه بندي مشاغل
ماده 27 - تعداد و تركيب نيروي انساني سپاه و همچنين نسبت درجات و رتبه‌هاي آنان بر مبناي خط مشي، استراتژي و تهديدات، برابر جداول‌سازمان و تجهيزات مصوب و به نسبتي كه به وسيله ستاد كل سپاه تعيين و به تصويب فرماندهي كل خواهد رسيد مشخص مي‌گردد.
تبصره 1 - جداول سازمان نيروي انساني سپاه و ستاد كل شامل محلهاي سازماني و ضرورت نظامي يا كارمندي يا مشترك بودن شغل و درجات و‌رتبه‌هاي متناسب براي هر محل سازماني حسب مورد توسط ستاد كل سپاه و ستاد كل تهيه و به تصويب فرماندهي كل خواهد رسيد.
تبصره 2 - به منظور جلوگيري از تورم پرسنل كادر ثابت در سپاه و سازمانهاي وابسته در جداول سازماني مشاغل بايد به نحوي پيش‌بيني گردد كه‌حتي‌الامكان از پرسنل وظيفه پيماني و بسيجي استفاده شود.
ماده 28 - رسته عبارت است از مجموعه رشته‌هاي شغلي كه از نظر تخصص يا نوع آموزش وابستگي و ارتباط نزديك داشته باشند.
ماده 29 - مشاغل سپاه به تناسب احتياج نيروها و سازمانها از رسته‌هاي مختلف تشكيل مي‌شود. انواع رسته و علائم رسته‌اي و همچنين علائم‌درجات و شكل لباس پرسنل نظامي به موجب دستورالعملهايي خواهد بود كه توسط ستاد كل سپاه تهيه و به تصويب فرماندهي كل خواهد رسيد.
ماده 30 - بكارگيري پرسنل در مشاغل غير مرتبط با رسته آنان ممنوع بوده و سپاه موظف است به منظور ايجاد انعطاف در اجراي مأموريتهاي محوله‌به غير از رسته اصلي ، رسته رزمي يا پشتيباني رزمي ديگري براي كليه پرسنل پيش بيني نمايد.
تبصره - تغيير رسته پرسنل ممنوع مي‌باشد و در موارد لزوم برابر دستورالعملي است كه توسط ستاد كل سپاه تهيه و به تصويب فرماندهي كل‌خواهد رسيد.
ماده 31 - ستاد كل سپاه موظف است حداكثر ظرف مدت يك سال در چارچوب اين قانون كليه مشاغل سپاه را مورد بررسي و تجزيه و تحليل قرار‌داده و شرح وظايف و شرايط احراز هر شغل را تعيين و پس از تأييد فرماندهي كل سپاه در انتصابات و ترفيعات ملاك عمل قرار دهد.
ماده 32 - ستاد كل سپاه موظف است مشاغل مختص كارمندان موضوع بند(ب) ماده 19 اين قانون را از نظر پيچيدگي و تخصص به سه گروه (1) ،(2)، و (3) و ميزان مهارت در انجام مشاغل هر يك از سه گروه را به سه رده (1) و (2) و (3) طبقه بندي نمايد. كميسيون ارزيابي مهارت در بدو‌استخدام تخصص و مهارت اين قبيل كارمندان را مورد ارزيابي قرار داده و گروه و رده آنان را تعيين مي‌نمايد.
ماده 33 - ستاد كل سپاه مي‌تواند بنا به دستور فرماندهي كل سپاه براي انجام وظايف پيش‌بيني نشده پستهاي موقت را ايجاد نموده و حداكثر ظرف‌مدت يك سال تكليف آنان را از لحاظ حذف شغل و يا درج آن در جداول سازمان معين نمايد.
فصل سوم - آموزش و ترفيعات
بخش اول - آموزش
ماده 34 - دوره‌هاي آموزشي پرسنل كادر ثابت و بسيجي ويژه به شرح زير مي‌باشد:
الف - دوره عمومي پاسداري.
ب - دوره تخصصي اوليه.
ج - دوره تخصصي تكميلي.
د - دوره سرپرستي.
ه - دوره‌هاي علمي و تخصصي.
و - دوره‌هاي علوم پايه نظامي.
ز - دوره مقدماتي رسته‌اي.
ح - دوره عالي رسته‌اي.
ط - دوره فرماندهي و ستاد.
ي - دوره عالي جنگ.
ك - دوره علوم استراتژيك.
تبصره - نيروها و سازمانهاي وابسته به سپاه مي‌توانند در صورت لزوم با هماهنگي ستاد كل سپاه علاوه بر آموزشهاي فوق دوره‌هاي عرضي‌آموزشي تخصصي را براي پرسنل تشكيل دهند.
ماده 35 - مراكز آموزشي سپاه به شرح زير مي‌باشد:
الف - دبيرستانها و هنرستانهاي سپاه.
ب - آموزشگاه نظامي.
ج - دانشكده‌هاي علوم و فنون نيروها.
د - دانشكده فرماندهي و ستاد.
ه - دانشكده علوم استراتژيك.
و - دانشگاه امام حسين (ع) شامل دانشكده علوم پايه نظامي و دانشكده‌هاي علمي و تخصصي.
تبصره 1 - دانشكده علوم و فنون نيروها از لحاظ علمي به دانشگاه امام حسين (ع) وابسته بوده و توسط نيروها اداره مي‌شود.
تبصره 2 - دانشكده عقيدتي - سياسي و ساير مراكز آموزش رسته‌اي عقيدتي - سياسي سپاه زير نظر جزوه نمايندگي ولي فقيه در سپاه اداره‌مي‌شود.
ماده 36 - سپاه مي‌تواند براي تأمين و تربيت پرسنل كادر ثابت بومي مورد نياز در استانهاي مرزي با هماهنگي وزارت آموزش و پرورش، دبيرستان و‌هنرستان تشكيل دهد.
تبصره - مراكز فوق به تشخيص ستاد كل سپاه ، در نيروها به تناسب نياز آنها تشكيل مي‌گردد.
اساسنامه اين نوع مراكز به تصويب وزارت آموزش و پرورش خواهد رسيد.
ماده 37 - دوره آموزش عمومي پاسداري.
دوره آموزش عمومي پاسداري براي پرسنل كادر ثابت نظامي كه با مدرك تحصيلي پايان دوره راهنمايي استخدام مي‌شوند حداقل به مدت شش ماه در‌آموزشگاه نظامي و براي پرسنلي كه با مدارك تحصيلي فوق ديپلم و بالاتر استخدام مي‌شوند حداقل به مدت سه ماه در دانشگاه امام حسين (ع) تشكيل‌مي‌شود. اين دوره براي پرسنلي كه با مدرك ديپلم استخدام مي‌شوند در طول دوره‌هاي علوم پايه يا دانشكده علوم و فنون نيروها برگزار مي‌شود.
ماده 38 - دوره آموزش تخصصي اوليه.
اين دوره براي پرسنل كادر ثابت نظامي كه با مدرك تحصيلي پايان دوره راهنمايي استخدام مي‌گردند، بلافاصله بعد از طي دوره آموزش عمومي حداقل‌به مدت شش ماه در آموزشگاههاي نظامي برگزار مي‌شود. برنامه‌ها و مواد آموزشي اين دوره بايد طوري تنظيم گردد كه فارغ‌التحصيلان آن بتوانند از‌عهده مشاغل درجات رزم‌آوردومي و رزم‌آوريكمي برآيند.
تبصره - نيروها مي‌توانند متناسب با نياز خود، نسبت به تشكيل آموزشگاههاي نظامي جهت برگزاري دوره‌هاي آموزش عمومي پاسداري و‌تخصصي اوليه در يگانها و مناطق مختلف اقدام نمايند.
ماده 39 - دوره آموزش تخصصي تكميلي.
دوره‌هاي تخصصي تكميلي براي تكميل تخصص پرسنل كادر ثابت نظامي با داشتن درجه رزم‌آوريكمي به مدت حداقل 6 ماه در دانشكده‌هاي علوم و‌فنون نيروها تشكيل مي‌گردد و نيروها موظف هستند نسبت به تشكيل اين دوره‌ها طوري اقدام نمايند كه كليه پرسنل با داشتن درجه رزم‌آوريكمي‌بتوانند به موقع اين دوره را طي نمايند. برنامه‌ها و مواد آموزشي اين دوره بايد طوري تنظيم گردد كه فارغ‌التحصيلان آن بتوانند از عهده مشاغل درجات‌رزمداردومي و رزمداريكمي بر آيند. نيل به درجه رزمداردومي منوط به موفقيت در طي اين دوره مي‌باشد.
ماده 40 - دوره آموزش سرپرستي.
اين دوره براي پرسنل موضوع تبصره يك ماده 77 اين قانون در درجه رزمداريكمي به مدت حداقل 6 ماه بر حسب نياز در دانشكده‌هاي علوم و فنون‌نيروها تشكيل مي‌شود. برنامه‌ها و مواد آموزشي اين دوره بايد طوري تنظيم مي‌شود كه فارغ‌التحصيلان آن بتوانند از عهده مشاغل درجات ستوان‌سومي تا ستوان‌يكمي برآيند. نيل اين پرسنل به درجه ستوان‌سومي منوط به موفقيت در طي اين دوره مي‌باشد.
تبصره - سپاه مي‌تواند دوره‌هاي آموزش تخصصي تكميلي و سرپرستي را به صورت متوالي در يك مرحله اجراء نمايد و همچنين مي‌تواند بخشي‌از اين دوره‌ها را به صورت آموزش حين خدمت انجام دهد.
ماده 41 - دوره‌هاي آموزش علوم پايه نظامي.
سپاه براي تأمين و تربيت پرسنل كادر ثابت نظامي كه با مدرك ديپلم استخدام مي‌شوند، اقدام به تشكيل دانشكده علوم پايه نظامي در دانشگاه امام‌حسين (ع) مي‌نمايد. حداقل مدت آموزش اين دانشكده 7 ترم تحصيلي در دو دوره به شرح زير مي‌باشد:
دوره اول - اين دوره حداقل شامل 4 ترم تحصيلي مي‌باشد و براي آموزش به كساني كه با مدرك تحصيلي پايان دوره دبيرستان از طريق مسابقه ورودي‌پذيرفته مي‌شوند، تشكيل مي‌گردد.
دوره دوم - اين دوره حداقل شامل سه ترم تحصيلي مي‌باشد و براي كساني كه با انجام ارزيابي و مسابقه ورودي از بين داوطلبان فارغ‌التحصيل دوره‌اول پذيرفته شده‌اند تشكيل مي‌گردد.
تبصره 1 - پرسنلي كه با مدرك پائين‌تر از ديپلم استخدام شده و موفق به اخذ مدرك ديپلم شده‌اند حداكثر با 25 سال سن مي‌توانند در آزمون‌ورودي دوره اول دانشكده علوم پايه نظامي شركت نمايند و در شرايط مساوي حق تقدم با پرسنل شاغل است.
تبصره 2 - در صورت ضرورت و فوريت، سپاه مي‌تواند از دارندگان مدارك فوق ديپلم مورد نياز با داشتن حداكثر 25 سال سن ، براي شركت در‌آزمون ورودي دوره دوم آموزش علوم پايه نظامي ثبت نام نمايد.
تبصره 3 - مواد و برنامه‌هاي آموزشي اين دانشكده بايد طوري تنظيم گردد كه با گذراندن دوره‌هاي آموزش بعدي ، فارغ‌التحصيلان دوره اول از‌عهده مشاغل درجات ستوان‌سومي تا سرهنگي برآمده و فارغ‌التحصيلان دوره دوم آمادگي انجام وظيفه در مشاغل درجات ستوان‌دومي و بالاتر را‌داشته باشند.
تبصره 4 - ستاد كل سپاه مي‌تواند در رسته‌هايي كه ضروري مي‌داند دوره‌هاي دوم علوم پايه نظامي، مقدماتي رسته‌اي و عالي رسته‌اي را به صورت‌پيوسته و با حداقل پنج ترم تحصيلي اجراء نمايد.
تبصره 5 - سپاه مي‌تواند بنا به ضرورت دوره دوم علوم پايه نظامي را در دانشكده علوم و فنون نيروها اجراء نمايد.
ماده 42 - دوره علمي و تخصصي.
سپاه به منظور تأمين و تربيت كادر ثابت فني و تخصصي مورد نياز در رسته‌هاي مشترك و رشته‌هاي دانشگاهي كه امكان تأمين آن از دانشگاههاي كشور‌نمي‌باشد، اقدام به تشكيل دانشكده‌هاي علمي تخصصي با همكاري وزارتين فرهنگ و آموزش عالي و بهداشت، درمان و آموزش پزشكي در دانشگاه‌امام حسين (ع) مي‌نمايد.
ماده 43 - دوره آموزش مقدماتي رسته‌اي.
دوره‌هاي مقدماتي رسته‌اي بر حسب نياز به منظور آموزش مقدماتي براي رسته‌هاي مورد احتياج به فارغ‌التحصيلان دانشكده‌هاي علوم پايه نظامي و‌قبل از شروع به خدمت آنها ، حداقل به مدت شش ماه در دانشكده علوم و فنون نيروها تشكيل مي‌گردد.
تبصره - فارغ‌التحصيلان دوره اول علوم پايه كه موفق به ورود به دوره نشوند پس از گذراندن دوره مقدماتي رسته‌اي با داشتن حداكثر 27 سال سن‌مي‌توانند در آزمون دوره دوم علوم پايه نظامي شركت نمايند.
ماده 44 - دوره آموزش عالي رسته‌اي.
دوره‌هاي عالي رسته‌اي در درجات ستوان‌يكمي و سرواني به مدت حداقل 6 ماه براي تمامي پرسنل فارغ‌التحصيل دوره‌هاي مقدماتي رسته‌اي و‌پرسنلي كه در سطح فارغ‌التحصيلان اين دوره شناخته مي‌شوند و از آموزش قبلي آنها حداقل 4 سال گذشته باشد متناسب با رسته‌هاي آنان حسب مورد‌در دانشكده‌هاي علوم و فنون نيروها يا دانشكده‌هاي علمي تخصصي دانشگاه امام حسين (ع) تشكيل مي‌گردد. نيل به درجه سرگردي اين قبيل پرسنل‌منوط به طي اين دوره مي‌باشد.
ماده 45 - نيروها مي‌توانند براي دوره‌هاي خاص از قبيل خلباني و ناوبري، دوره‌هاي اول و دوم علوم پايه نظامي را در دانشكده‌هاي علوم و فنون‌نيروها به صورت پيوسته و با حداقل هفت ترم تحصيلي اجرا نمايند.
تبصره - در مواردي كه برنامه‌ها و محتواي آموزشي اين دوره‌ها با رعايت مفاد و مجموع حداقل مدت دوره‌هاي مقدماتي و عالي رسته‌اي‌برنامه‌ريزي و اجرا شده باشد، فارغ‌التحصيلان مذكور دوره مقدماتي و عالي رسته‌اي گذرانده شناخته مي‌شوند.
ماده 46 - دارندگان مدارك فوق ديپلم و بالاتر، در رشته‌هاي تحصيلي كه در برگيرنده محتواي آموزشي دوره‌هاي مقدماتي و عالي رسته‌اي هر يك از‌رسته‌هاي غير رزمي باشند، در صورت گذراندن آموزشهاي مورد نياز حسب مورد آموزش مقدماتي يا عالي رسته‌اي ديده ، شناخته مي‌شوند.
ماده 47 - دوره آموزش فرماندهي و ستاد.
دوره آموزش فرماندهي و ستاد ، براي آموزش به فارغ‌التحصيلان دوره‌هاي دوم دانشكده‌هاي علوم و فنون نيروها نيروها يا علوم پايه نظامي كه دوره‌عالي رسته‌اي را طي نموده‌اند و يا در سطح فارغ‌التحصيلان اين دوره شناخته شده‌اند و همچنين دارندگان مدارك ليسانس و بالاتر مورد نياز كه حداقل 3سال از آموزش قبلي آنها گذشته باشد، در درجات سرگردي و سرهنگ‌دومي در دانشكده فرماندهي و ستاد تشكيل مي‌شود و مدت دوره آن حداقل 9 ماه خواهد بود.
تبصره - مواد و برنامه‌هاي آموزشي دانشكده فرماندهي و ستاد مي‌بايد طوري تنظيم شود كه فارغ‌التحصيلان آن توانايي طراحي، فرماندهي و‌مديريت رده‌هاي بالاي سپاه و ساير نيروهاي مسلح را داشته باشند. فارغ‌التحصيلان دانشكده فرماندهي و ستاد از يك سال ارشديت برخوردار مي‌گردند.
ماده 48 - دوره آموزش عالي جنگ.
اين دوره براي فارغ‌التحصيلان دوره آموزش فرماندهي و ستاد كه حداقل دو سال از آموزش قبلي آنها گذشته باشد، در درجات سرهنگي و سرتيپ‌دومي‌در دانشكده فرماندهي و ستاد سپاه تشكيل مي‌شود. حداقل مدت اين دوره 9 ماه بوده و فارغ‌التحصيلان آن از يك سال ارشديت برخوردار خواهند بود‌مواد و برنامه‌هاي آموزشي اين دوره بايد طوري تنظيم شود كه فارغ‌التحصيلان آن آشنايي كافي با طرحهاي دفاعي كشور را داشته باشند و نيل به درجه‌سپهبدي و ارتشبدي مشروط به گذراندن اين دوره خواهد بود.
ماده 49 - دوره آموزش علوم استراتژيك.
اين دوره براي آموزش ، مطالعه و تحقيق در زمينه سياست كلي نظامي- سياسي و خط مشي كشور در امور دفاعي به مدت يك سال خواهد بود.فارغ‌التحصيلان دوره‌هاي دانشكده فرماندهي و ستاد و دارندگان مدارك تحصيلي فوق ليسانس و دكتراي مورد نياز سپاه با داشتن حداقل درجه سرهنگي‌و كارمنداني كه داراي مدرك تحصيلي فوق ليسانس و بالاتر ميباشند، همچنين مقامات مملكتي كه نظامي نبوده ولي به نحوي از انحاء در مسائل‌دفاعي مسئوليتهايي دارند و فرماندهان و مديران رده بالاي نيروهاي مسلح ملل مسلمان و مستضعف غير معارض با اسلام با معرفي فرماندهي كل سپاه‌و تصويب فرماندهي كل مي‌توانند اين دوره را طي نمايند. اين دوره در دانشكده علوم استراتژيك ستاد كل سپاه برگزار مي‌گردد.
تبصره - ستاد كل موظف است پس از كسب آمادگي لازم و تصويب فرماندهي كل، دانشكده علوم استراتژيك سپاه و دانشگاه علوم استراتژيك‌ارتش را در هم ادغام و دوره‌هاي آموزش علوم استراتژيك را تحت نظر آن ستاد برگزار نمايد.
ماده 50 - كليه كارمندان اعم از كادر ثابت و پيماني در بدو خدمت بايد يك دوره آموزش مقدماتي نظامي و آشنايي با قوانين و مقررات آيين‌نامه‌ها و‌وضعيت خدمتي خويش در سپاه را طي نمايند. مدت اين دوره براي پرسنلي كه دوره خدمت ضرورت را طي نموده‌اند حداقل يك ماه مي‌باشد. و براي‌كساني كه دوره ضرورت را طي ننموده‌اند حداقل سه ماه خواهد بود.
ماده 51 - پرسنل پيماني كه به صورت نظامي خدمت خواهند كرد و همچنين پرسنل وظيفه در بدو خدمت، دوره‌هاي آموزشي مقدماتي نظامي و‌تخصصي مربوطه را طي خواهند نمود.
تبصره - سپاه موظف است با همكاري نهضت سوادآموزي و ارگانهاي ذيربط براي پرسنل وظيفه امكانات سوادآموزي را فراهم آورد.
ماده 52 - اساسنامه، مواد و برنامه‌هاي آموزشي هر يك از دوره‌ها و مراكز آموزشي با توجه به مواد مندرج در اين قانون و قوانين آموزشي كشور‌توسط ستاد كل سپاه تهيه و به تصويب فرماندهي كل خواهد رسيد.
تبصره 1 - تهيه اساسنامه و برنامه‌هاي آموزشي دوره‌ها و مراكز آموزشي رسته عقيدتي - سياسي به عهده نمايندگي ولي فقيه در سپاه مي‌باشد.
تبصره 2 - برنامه‌هاي آموزشهاي عقيدتي - سياسي دوره‌ها با هماهنگي نمايندگي ولي فقيه و مواد آموزشهاي عقيدتي - سياسي و حفاظت‌اطلاعات دوره‌ها، توسط نماينده ولي فقيه و حفاظت اطلاعات در سپاه تهيه مي‌شود.
ماده 53 - آموزشهاي سپاه بايد به گونه‌اي برنامه‌ريزي و اجرا گردد كه نياز سازمان مربوط را به بهترين نحو مرتفع نموده و سپاه را به سمت خودكفايي‌سوق دهد و در زمان صلح نيز، پرسنل از عهده انجام وظايف مقرر در اصل 147 قانون اساسي بر آيند.
ماده 54 - سپاه موظف است براي تقويت بينش عقيدتي - سياسي و بالا بردن دانش و توان نظامي پرسنل در حين خدمت، نسبت به انتشار نشريات‌و برگزاري اردوهاي آموزشي ، سفرهاي علمي و دوره‌هاي كوتاه مدت توجيهي و نيز تداوم آموزش اقدام نمايد.
ماده 55 - سپاه موظف است در كليه آموزشها و در حين خدمت برنامه‌هاي لازم را به منظور كسب آمادگي جسماني پرسنل، متناسب با مأموريتها‌پيش‌بيني و اجراء نمايد.
ماده 56 - پرسنلي كه به هر يك از مراكز و دوره‌هاي آموزشي پيش‌بيني شده در اين قانون اعزام مي‌شوند بايد فرصت ادامه خدمت و بازدهي‌متناسب با مدت و كيفيت و اهميت دوره آموزش به ميزان حداقل دو برابر مدت تحصيلي پس از اتمام آن را داشته باشند.
اين مدت در اساسنامه‌هاي آموزشي تعيين مي‌گردد.
ماده 57 - ستاد كل سپاه موظف است با هماهنگي وزارتخانه‌هاي فرهنگ و آموزش عالي و بهداشت ، درمان و آموزش پزشكي بخشي از نيازهاي‌تخصصي خود را از طريق بورسيه از دانشگاهها و مؤسسات آموزشي خارج از سپاه تأمين نمايد.
ماده 58 - ستاد كل سپاه موظف است همه‌ساله نيازهاي تخصصي و تحصيلي خود را اعلام نمايد تا پرسنل در صورت تمايل بتوانند با موافقت نيرو‌يا سازمان مربوطه، در رشته‌هاي مزبور تحصيل نمايند.
ماده 59 - در زمان جنگ و بحران و بنا به ضرورت، طول دوره‌هاي آموزشي به پيشنهاد سپاه و تصويب فرماندهي كل با حفظ سطح كيفي آموزشها‌مي‌تواند تقليل يابد.
ماده 60 - ستاد كل سپاه مي‌تواند هر يك از دوره‌هاي آموزشي را كه بين دو يا چند نيرو و سازمان مشترك باشد، به وسيله يكي از نيروها يا سازمانها‌كه بيشترين نياز را بنا به تأييد فرمانده كل سپاه دارد، داير نمايد. پرسنل ساير نيروها و سازمانها نيز در آن دوره آموزش خواهند ديد.
ماده 61 - دوره‌هاي آموزشي پرسنل بسيجي عادي و فعال به شرح زير مي‌باشد:
الف - دوره عمومي مقدماتي.
ب - دوره عمومي تكميلي.
ج - دوره تخصصي بسيج.
د - دوره يادآوري و حفظ انسجام.
ماده 62 - دوره آموزش عمومي مقدماتي بسيج.
دوره‌هاي آموزش عمومي مقدماتي عبارتند از آموزشهاي اوليه در حد دفاع كه براي كليه بسيجيان عادي و فعال حداقل به مدت 15 روز در رده‌هاي‌مقاومت نيروي مقاومت بسيج سپاه ،در محلات، ادارات، سازمانها، مؤسسات دولتي و غير دولتي، در زمينه‌هاي دفاع نظامي، غير نظامي و مقاومت‌محلي برگزار مي‌گردد.
ماده 63 - دوره آموزش عمومي تكميلي بسيج.
دوره‌هاي آموزش عمومي تكميلي بسيج براي آن عده از بسيجيان كه دوره عمومي مقدماتي را طي كرده باشند به مدت چهل و پنج روز در مراكز‌آموزشي نيروي مقاومت بسيج سپاه برگزار مي‌شود. برنامه‌ها و مواد آموزشي اين دوره بايد چنان تنظيم شود كه اين دوره معادل دو ماه از آموزش و‌خدمت وظيفه عمومي افراد محسوب شود.
ماده 64 - وزارت آموزش و پرورش موظف است با هماهنگي و نظارت سپاه، نسبت به اجراي آموزشهاي تئوري و عملي نظامي در قالب دروس‌اجباري، در بين محصلين مقاطع مختلف تحصيلي، به منظور تحقق ارتش بيست ميليوني، ايجاد علاقه و آمادگي دفاعي و حفظ و تداوم آن در زمينه‌هاي‌دفاع نظامي، غير نظامي و مقاومت محلي به ترتيب زير اقدام نمايد:
الف - در مقطع راهنمايي حداقل 2 ساعت در هفته به صورت تئوري و يك روز در سال به صورت اردوي عملي.
ب - در مقطع متوسطه حداقل 3 ساعت در هفته به صورت تئوري و 3 روز در سال به صورت اردوهاي عملي به نحوي كه در پايان دوره متوسطه‌معادل آموزشهاي مقدماتي نظام وظيفه را گذرانده باشند.
تبصره 1 - آيين‌نامه اجرايي اين ماده شامل نحوه نظارت سپاه و همكاري و هماهنگي بين سپاه و آموزش و پرورش و محتوي و نحوه تنظيم مواد‌درسي و كلاسها و اردوهاي عملي و نحوه معافيت از اردوهاي عملي و نحوه احتساب نمرات، با توجه به ساير مواد اين قانون توسط ستاد كل سپاه،وزارتخانه‌هاي دفاع و پشتيباني نيروهاي مسلح و آموزش و پرورش تهيه و پس از تأييد ستاد كل به تصويب هيأت وزيران مي‌رسد.
تبصره 2 - اجراي برنامه‌ها ،آموزشها و سازماندهي لازم به منظور ايجاد علاقه و جاذبه نسبت به دفاع با استفاده از كتب درسي نو برنامه‌هاي ضمن‌تحصيل و صدا و سيما در مقطع ابتدايي مطابق آيين‌نامه‌اي است كه توسط وزارت آموزش و پرورش و با هماهنگي سپاه تهيه و به تصويب هيأت وزيران‌مي‌رسد.
تبصره 3 - آموزشهاي موضوع اين ماده براي زنان متناسب با شرايط آنها،به ويژه در زمينه امداد، پشتيباني، مقاومت محلي و دفاع غير نظامي خواهد‌بود.
تبصره 4 - آموزشهاي مقطع راهنمايي معادل دوره آموزش عمومي مقدماتي بسيج مي‌باشد و آموزشهاي مقطع متوسطه معادل دوره آموزش‌عمومي تكميلي بسيج بوده و معادل دو ماه از خدمت وظيفه عمومي افراد محسوب مي‌شود.
ماده 65 - دوره تخصصي بسيج.
اين دوره براي آن عده از بسيجيان فعال كه دوره عمومي تكميلي را طي نموده‌اند به مدت يك ماه در مراكز آموزشي سپاه برگزار مي‌گردد. برنامه و مواد‌آموزشي اين دوره بايد به طوري تنظيم شود كه معادل يك ماه آموزش و خدمت وظيفه عمومي آنان محسوب شود.
ماده 66 - سپاه موظف است حسب مورد با هماهنگي و همكاري شوراي مديريت حوزه علميه و وزارتين فرهنگ و آموزش عالي و بهداشت،درمان و آموزش پزشكي، آموزشهاي تخصصي بسيج را براي افرادي كه قبل از خدمت دوره ضرورت به تحصيلات عاليه در حوزه يا دانشگاه راه مي‌يابند‌به صورت تئوري و اردوهاي نظامي برگزار نمايد.
تبصره 1 - آموزشهاي فوق جزء واحدهاي دروس اجباري دانشجويان در مقاطع كارداني، كارشناسي، كارشناسي ارشد و دكتراي پيوسته و همطراز‌آنها بوده و مي‌بايستي به نحوي تنظيم گردد كه معادل يك ماه از آموزشهاي دوره ضرورت خدمت وظيفه عمومي محسوب گردد.
تبصره 2 - آموزشهاي موضوع ماده 65 و اين ماده براي زنان متناسب با شرايط آنها و به ويژه در زمينه امداد، پشتيباني مقاومت محلي و دفاع غير‌نظامي خواهد بود.
تبصره 3 - تعداد و ميزان واحدهاي درسي و اردوهاي عملي و نحوه معافيت از دروس تئوري و عملي نظامي با توجه به قوانين مربوطه بر طبق‌آيين‌نامه‌اي است كه توسط ستاد كل سپاه و با هماهنگي وزارتخانه‌ها و مراجع ذيربط تهيه و حسب مورد به تصويب شوراي مديريت حوزه يا شوراي‌عالي انقلاب فرهنگي مي‌رسد.
ماده 67 - آموزشهاي يادآوري و حفظ انسجام نيروهاي احتياط بر اساس قانون خدمت وظيفه عمومي در حدود اعتبارات مصوب به مدت 15 - 5روز در سال در قالب گردانهاي احتياط كه در واحدهاي رزمي و پشتيباني رزمي و مراكز آموزش سپاه و ارتش ايجاد مي‌گردد، به منظور حفظ توان رزمي و‌تخصصي آنان انجام مي‌پذيرد.
ماده 68 - آموزشهاي يادآوري و حفظ انسجام نيروهاي ذخيره بر اساس قانون خدمت وظيفه عمومي و بسيجيان عادي و فعال در حدود اعتبارات‌مصوب به مدت حداكثر يك هفته در هر دو سال و به منظور ايجاد آمادگي توسط نيروي مقاومت بسيج سپاه انجام مي‌پذيرد.
تبصره 1 - اين افراد توسط نيروي مقاومت بسيج سپاه در مناطق مختلف كشور متناسب با جمعيت آنان در رده‌هاي مقاومت سازماندهي مي‌گردند.
تبصره 2 - سپاه موظف است دستورالعمل اجرايي مواد 67 و 68 اين قانون را تهيه و به تصويب فرماندهي كل برساند.
ماده 69 - مدت دوره‌هاي آموزشي مذكور در اين قانون و مدت خدمت تمام‌وقت در سازمانهاي رزمي براي پرسنل بسيجي فعال و ويژه كه مشمول‌خدمت وظيفه عمومي ميباشند، جزء خدمت دوره ضرورت يا احتياط آنان محسوب مي‌گردد.
ماده 70 - كليه دستگاههاي اجرائي كشور كه از افراد وظيفه مازاد نيروهاي مسلح مطابق قوانين و مقررات كشور استفاده مي‌نمايند، موظفند براي‌تجديد آموزش نظامي و يا احضار در مواقع اضطرار و جنگي، افراد مذكور را مطابق دستورالعمل ستاد كل در اختيار نيروهاي مسلح قرار دهند.
تبصره - احضار ساير نيروهاي احتياط و ذخيره مطابق ماده 56 قانون خدمت وظيفه عمومي و احضار اعضاي بسيج مطابق دستورالعملي است كه‌به تصويب فرماندهي كل مي‌رسد.
ماده 71 - در اجراي اصل 147 قانون اساسي سپاه موظف است با استفاده از مشمولين واجد صلاحيت خدمت وظيفه عمومي در حد بسيجي عادي‌پس از گذرانيدن آموزشهاي عمومي و تخصصي اوليه واحدهاي سازمان يافته بسيج فرهنگي، آموزشي، بهداشتي و سازندگي را ايجاد و بر طبق برنامه‌ها‌و سياستهاي وزارتخانه‌ها و نهادهاي مربوطه حسب مورد جهت آموزش، سوادآموزي، بهداشت و درمان و سازندگي روستاها و مناطق محروم كشور با‌حفظ نظارت بر امور انضباطي و اجراي برنامه‌هاي تداوم آموزش آنان، در اختيار دستگاههاي اجرايي ذيربط قرار دهد.
تبصره 1 - اقدام فوق مربوط به زمان صلح بوده و در زمان جنگ و بحران افراد فوق مطابق سياستهاي ابلاغي از سوي ستاد كل به كار گرفته‌مي‌شوند.
تبصره 2 - تعداد و درصد افراد مورد نياز از طبقات مختلف مشمولين، همه‌ساله به پيشنهاد هيأت وزيران و تأييد ستاد كل تعيين مي‌شود.
تبصره 3 - آيين‌نامه اجرايي اين ماده توسط وزارت با هماهنگي ستاد كل سپاه و ستاد كل تهيه و به تصويب هيأت وزيران مي‌رسد.
بخش دوم - ارزشيابي و ترفيعات
ماده 72 - ترفيع عبارت است از نيل به درجه يا رتبه بالاتر برابر مقررات اين قانون.
تبصره - ترفيعات و روش اجراي آن به موجب آيين‌نامه‌اي است كه توسط ستاد كل سپاه تهيه و به تصويب فرماندهي كل خواهد رسيد.
ماده 73 - سپاه موظف است كليه پرسنل كادر ثابت و بسيجي ويژه را با توجه به عوامل زير و طبق آيين‌نامه مربوطه مورد ارزيابي قرار دهد:
الف - رعايت موازين اخلاقي و شئونات اسلامي و صلاحيتهاي سياسي - امنيتي.
ب - استعداد، كارآيي و شايستگي در عملكرد و رعايت انضباط.
ج - نتايج آموزشهاي عقيدتي - سياسي و نظامي حين خدمت.
د - نتايج سنجش و آزمونهاي آمادگي جسماني در حين خدمت.
ه - انجام مأموريتهاي خطرناك و سخت.
ماده 74 - سوابق و عملكرد پرسنل سپاه در مقاطع مختلف بر طبق آيين‌نامه مربوطه مورد ارزشيابي قرار گرفته و پس از تأييد كميسيون ارزشيابي‌نيرو و يا سازمان مربوط و تصويب مقامات مذكور در ماده 87 اين قانون با توجه به امتيازات مكتسبه از حداقل 6 ماه تأخير در ترفيع و حداكثر يك سال‌ارشديت برخوردار خواهند شد.
تبصره 1 - ارزشيابي پرسنل قبل از موعد ترفيع خواهد بود و در هر مقطع ترفيعاتي حداقل يك بار ارزشيابي صورت خواهد گرفت و زمان ارزشيابي‌بنا به شرايط زماني و نياز سپاه متفاوت خواهد بود.
تبصره 2 - نتيجه ارزشيابي پرسنل برابر آيين‌نامه‌هاي مربوطه ملاك ترفيعات و انتصابات بوده و در تشويقات و تنبيهات و اعزام به دوره‌هاي‌آموزشي نيز مؤثر خواهد بود.
تبصره 3 - تركيب اعضاء، حدود اختيارات و وظايف و تعداد كميسيونهاي ارزشيابي و نحوه ارزشيابي و ترفيعات پرسنل در چارچوب مواد مندرج‌در اين قانون توسط ستاد كل سپاه تهيه و به تصويب فرماندهي كل خواهد رسيد.
ماده 75 - ترتيب درجات پرسنل نظامي نيروهاي سپاه و درجات معادل آن در نيروي دريايي سپاه به شرح زير مي‌باشد:
1 - سرباز ناوي
2 - سربازدوم ناوي‌دوم
3 - سربازيكم ناوي‌يكم
4 - رزميار سرناوي
5 - رزم‌آورسوم ناويارسوم
6 - رزم‌آوردوم ناوياردوم
7 - رزم‌آوريكم ناوياريكم
8 - رزم‌داردوم ناوداردوم
9 - رزم‌داريكم ناوداريكم
10 - ستوان‌سوم ناوبان‌سوم
11 - ستوان‌دوم ناوبان‌دوم
12 - ستوان‌يكم ناوبان‌يكم
13 - سروان ناوسروان
14 - سرگرد ناوسالارسوم
15 - سرهنگ‌دوم ناوسالاردوم
16 - سرهنگ ناوسالاريكم
17 - سرتيپ‌دوم درياداردوم
18 - سرتيپ دريادار
19 - سرلشكر دريابان
20 - سپهبد درياسالار
21 - ارتشبد دريابد
تبصره - در كليه مواردي كه در اين قانون عناوين درجات پرسنل نيروهاي سپاه ذكر شده است در مورد پرسنل نيروي دريايي سپاه عناوين درجات‌معادل آن مورد نظر مي‌باشد.
ماده 76 - تعداد رتبه‌ها براي كارمندان موضوع اين قانون، 20 رتبه بوده و كارمندان مزبور در صورت شايستگي و كارآيي هر چهار سال يك مرتبه‌ارتقاء خواهند يافت.
ماده 77 - پرسنلي كه با مدرك تحصيلي پائين‌تر از ديپلم به استخدام سپاه درآمده‌اند و بعد از طي دوره آموزش عمومي سپاه و آموزش تخصصي‌اوليه به درجه رزم‌آوردومي نائل آمده، و حداقل مدت توقف آنان در كليه درجات بعدي چهار سال خواهد بود.
تبصره 1 - پرسنل موضوع اين ماده در صورتي كه موفق به اخذ ديپلم شوند ولي شرايط شركت در آزمون ورودي دوره اول علوم پايه نظامي يا‌دوره‌هاي معادل آنرا نداشته باشند و يا موفق به طي آن دوره نشوند، در صورت نياز سپاه و گذراندن آموزش دوره سرپرستي مطابق ماده 40 اين قانون‌مي‌توانند به درجه ستوان‌سومي نائل شوند.
تبصره 2 - پرسنلي كه موفق به اخذ مدارك تحصيلي بالاتر گردند به ازاء هر سال تحصيلي تا مدرك ديپلم از 9 ماه ارشديت برخوردار خواهند شد.
تبصره 3 - پرسنلي كه موفق به اخذ مدرك ديپلم نگردند با درجه ستوان‌سومي بازنشسته مي‌شوند.
تبصره 4 - سپاه مي‌تواند در صورت درخواست پرسنل موضوع تبصره 3 اين ماده و نياز سپاه به آنها آنان را به صورت كارمندي موضوع بند "ب"ماده 19 اين قانون تغيير وضعيت دهد.
تبصره 5 - سپاه موظف است زمينه و شرايط لازم جهت آموزش دوره دبيرستان را در اين درجات براي پرسنل فراهم نمايد.
تبصره 6 - دولت موظف است نسبت به تأمين شغل مناسب براي پرسنل موضوع اين ماده از قبيل واگذاري ابزار كار، ادامه استخدام در دستگاههاي‌دولتي يا واگذاري سرمايه جهت اشتغال، برابر آيين‌نامه‌اي كه توسط وزارت دفاع با همكاري ستاد كل سپاه و ديگر وزارتخانه‌هاي ذيربط تهيه و به‌تصويب هيأت وزيران مي‌رسد، اقدام نمايد به نحوي كه پس از خدمت در سپاه بدون شغل باقي نمانند.
ماده 78 - فارغ‌التحصيلان دوره اول دانشكده علوم نظامي به درجه ستوان‌سومي و فارغ‌التحصيلان دوره دوم به درجه ستوان‌دومي نائل مي‌شوند و‌حداقل مدت توقف آنها در درجات ستواني 3 سال و در درجات سرواني و بالاتر 4 سال به جز در درجه سرهنگي كه 5 سال مي‌باشد.
تبصره - در مورد كساني كه به درجه سرتيپ‌دومي نائل شده‌اند و دانشكده فرماندهي و ستاد را طي نموده‌اند يا مدرك تحصيلي فوق ليسانس و‌بالاتر مورد نياز و قابل قبول سپاه را دارند ارتقاء به درجات سرتيپي و بالاتر بر حسب نياز با پيشنهاد فرماندهي كل سپاه و تصويب فرماندهي كل خواهد‌بود.
ماده 79 - وضعيت ترفيعات پرسنل نظامي فارغ‌التحصيل مدارس و مؤسسات آموزش عالي و دانشگاههاي كشور پس از استخدام و طي دوره‌آموزش عمومي پاسداري و فارغ‌التحصيلان دانشكده‌هاي علمي - تخصصي دانشگاه امام حسين (ع) حسب مورد به قرار زير خواهد بود:
الف - دارندگان مدارك فوق ديپلم به درجه ستوان‌سومي نائل مي‌شوند.
ب - دارندگان مدارك ليسانس به درجه ستوان‌دومي نائل مي‌شوند.
ج - دارندگان مدارك بالاتر در ازاء هر سال تحصيلي بالاتر از ليسانس يا معادل آن از دو سال ارشديت نسبت به دارندگان مدرك ليسانس و در ازاء‌هر چهار سال ارشديت از يك درجه بالاتر برخوردار مي‌گردند و ترفيعات بعدي اين قبيل پرسنل تابع مقررات ماده 78 اين قانون خواهد بود.
ماده 80 - با پرسنلي كه در طول خدمت موفق به اخذ و ارائه مدرك تحصيلي فوق ديپلم و بالاتر مورد نياز و قابل قبول سپاه شوند به ترتيب زير رفتار‌مي‌شود:
الف - چنانچه در زمان ارائه مدرك تحصيلي درجه آنان پائين‌تر از درجات ورودي مدرك ارائه شده باشد به درجات ورودي مدرك جديد برابر‌مقررات ماده 79 اين قانون نائل مي‌شوند.
ب - چنانچه در زمان ارائه مدرك تحصيلي درجه آنان بالاتر از درجه ورودي مدرك ارائه شده باشد صرفاً ترفيعات بعدي آنان بر اساس مدرك‌تحصيلي جديد تابع مقررات ماده 78 اين قانون خواهد بود.
ماده 81 - پرسنل پيماني پس از طي دوره آموزشي لازم به درجات يا رتبه‌هاي زير نائل مي‌شوند:
الف - دارندگان مدرك پايان دوره ابتدايي به درجه رزم‌آورسومي.
ب - دارندگان مدرك پايان دوره راهنمايي به درجه رزم‌آوردومي.
ج - دارندگان مدرك پايان دوره دبيرستان به درجه رزم‌آوريكمي يا رتبه 7
د - دارندگان مدرك فوق ديپلم به درجه ستوان‌سومي يا رتبه 10
ه - دارندگان مدرك ليسانس به درجه ستوان‌دومي يا رتبه 11
و - دارندگان مدرك بالاتر در ازاء هر مقطع تحصيلي بالاتر از ليسانس يك درجه يا رتبه بالاتر برخوردار مي‌گردند.
تبصره - پرسنل پيماني كارمند كه بر اساس تخصص و مهارت عملي و با مدرك تحصيلي پائين‌تر از ديپلم به استخدام در مي‌آيند برابر ماده 85 اين‌قانون به رتبه‌هاي مربوطه نائل مي‌شوند.
ماده 82 - پرسنل پيماني و وظيفه كه برابر مقررات اين قانون در كادر ثابت استخدام مي‌شوند چنانچه آموزشهاي مورد نياز كادر ثابت را طي نكرده‌باشند مي‌بايست آنرا طي نموده و چنانچه درجه آنان پس از آموزشهاي مزبور برابر درجات پيماني و وظيفه آنان باشد مدت خدمت پيماني و وظيفه در‌آن درجه جزء سابقه ترفيع منظور خواهد شد.
تبصره 1 - پرسنلي كه سابقه خدمت تمام وقت به صورت بسيجي فعال يا ويژه در سپاه دارند، مشمول مقررات اين ماده خواهند شد.
تبصره 2 - احتساب مدت خدمت پيماني، وظيفه و بسيجي اين قبيل پرسنل از نظر سنوات بازنشستگي مشروط به پرداخت كسور بازنشستگي به‌صندوق بازنشستگي سپاه مي‌باشد.
ماده 83 - پرسنل وظيفه از نظر نيل به درجات تابع مقررات قانون خدمت وظيفه عمومي بوده كه با شرايط اين قانون تطبيق داده خواهد شد.
ماده 84 - اولين رتبه كارمندان موضوع بند "الف" ماده 19 اين قانون در بدو استخدام با مدرك پايان دوره دبيرستان "9" و با مدرك تحصيلي بالاتر از‌ديپلم به ازاي هر دو سال تحصيلي بالاتر از ديپلم يك رتبه بالاتر از 9 مي‌باشد.
تبصره 1 - در صورتي كه تعداد سنوات تحصيلي بالاتر از ديپلم، فرد باشد به ازاي آخرين سال تحصيلي، از 2 سال ارشديت برخوردار مي‌گردند.
تبصره 2 - كارمندان موضوع اين ماده كه در طول خدمت، مدرك تحصيلي بالاتر از مدرك ارائه شده در بدو استخدام كه مورد نياز سازمان باشد ارائه‌نمايند، چنانچه در زمان ارائه مدرك جديد رتبه خدمتي آنان پائين‌تر از رتبه ورودي مدرك ارائه شده باشد، رتبه آنان به رتبه ورودي مدرك جديد تغيير‌يافته و از مزاياي مقرره مربوط به آن در طول خدمت استفاده خواهند نمود و چنانچه در زمان ارائه مدرك تحصيلي، رتبه آنان بالاتر از رتبه ورودي مدرك‌ارائه شده باشد، صرفاً ترفيعات بعدي آنان بر اساس مدرك تحصيلي جديد انجام خواهد شد.
ماده 85 - اولين رتبه كارمندان موضوع بند "ب" ماده 19 اين قانون كه با مهارتي در يكي از رده‌هاي يك تا سه براي مشاغلي استخدام مي‌شوند كه از‌نظر پيچيدگي و سختي در يكي از گروههاي يك تا سه قرار دارند به شرح زير مي‌باشد:
الف - رده 1 گروه 1، رتبه (1).
ب - رده 2 گروه 12 و رده 1 گروه 2، رتبه (3).
ج - رده 3 گروه 1 و رده 2 گروه 2 و رده 1 گروه 3، رتبه (5).
د - رده 3 گروه 2 و رده 2 گروه 3، رتبه (6).
ه - رده 3 گروه 3، رتبه ( .
تبصره 1 - كارمندان موضوع بند "الف" اين ماده در صورت داشتن مدرك پايان دوره ابتدايي از 1 سال ارشديت و كليه كارمندان موضوع اين ماده در‌صورت داشتن مدرك پايان دوره راهنمايي از 4 سال ارشديت و به شرط داشتن مدرك پايان دوره دبيرستان از 8 سال ارشديت برخوردار مي‌گردند و در‌صورتي كه در طول خدمت موفق به اخذ و ارائه اين مدرك گردند و از خدمت آنها حداقل 5 سال باقي مانده باشد از تاريخ ارائه مدرك از ارشديت مربوط‌برخوردار خواهند شد.
تبصره 2 - پرسنل موضوع اين ماده چنانچه مدارك تحصيلي بالاتر از ديپلم را ارائه دهند در صورت نياز سپاه به كارمند موضوع بند "الف" ماده 19تغيير وضعيت داده و ترفيعات بعدي آنان مطابق ماده 84 اين قانون خواهد بود.
تبصره 3 - كارمندان موضوع اين ماده در صورتي كه در طول خدمت موفق شوند در شغلي كه در گروه بالاتر قرار دارد به تأييد كميسيون ماده 32 اين‌قانون با يكي از رده‌هاي سه‌گانه مهارت انجام وظيفه نمايند در صورت نياز سازمان به گروه شغلي مزبور انتقال يافته و چنانچه رتبه ورودي رده مهارت و‌گروه شغلي جديد بالاتر از رتبه آنان در زمان انتصاب در شغل جديد باشد از زمان انتصاب رتبه آنان به رتبه ورودي مزبور تغيير يافته و از مزاياي مقرره‌مربوط به آن در طول خدمت استفاده خواهند نمود.
ماده 86 - براي ترفيع پرسنل علاوه بر حائز بودن كليه شرايط مقرر در اين قانون و ضوابط مربوط بايستي قبلاً يا همزمان با ترفيع در شغل سازماني‌بالاتر منصوب شده باشد.
تبصره 1 - سپاه مكلف است حتي‌الامكان پيش‌بيني‌هاي لازم را در زمينه استخدام، آموزش و گردش مشاغل سازماني به نحوي انجام دهد كه‌پرسنل به علت نداشتن محل سازماني از نيل به ترفيع محروم نگردند.
تبصره 2 - ايجاد يا بالا بردن محل سازماني به منظور ترفيع ممنوع است.
تبصره 3 - چنانچه ارتقاء فرد بر اساس مقررات مربوط ميسر نباشد و يا به تأخير بيافتد در اين صورت پس از توقف حداقل مدت لازم در درجه يا‌رتبه و يا حتي اخذ ارشديت، در همان درجه يا رتبه ادامه خدمت خواهند داد.
تبصره 4 - ترفيع پرسنل موعد معيني نداشته و با داشتن كليه شرايط لازم در هر موقع سال اعطاء مي‌گردد.
ماده 87 - ترفيع پرسنل با رعايت مواد مندرج در اين قانون منوط به تصويب مقامات ذيل مي‌باشد:
الف - پرسنل نظامي تا درجه ستوان‌دومي و كارمندان تا رتبه 17 در نيروها، فرمانده نيروي مربوطه، در ستاد كل توسط رئيس ستاد كل، در وزارت‌توسط وزير، در ستاد كل سپاه توسط رئيس ستاد كل سپاه و در سازمانهاي وابسته توسط رؤساي سازمانها.
ب - پرسنل نظامي كه از درجه ستوان‌يكمي تا سرتيپ‌دومي در سپاه توسط فرماندهي كل سپاه، در وزارت و ستاد كل، توسط فرماندهي كل و‌كارمندان از رتبه 18 و به بالا در سپاه توسط فرماندهي كل سپاه و در وزارت توسط وزير و در ستاد كل توسط رئيس ستاد كل.
ج - درجه سرتيپي و بالاتر توسط فرماندهي كل.
ماده 88 - در موارد استثنايي به منظور تأمين نيازمنديهاي سپاه و حفظ تعادل در سلسله مراتب مشاغل حساس حسب مورد با پيشنهاد رئيس ستاد‌كل، فرماندهي كل سپاه، وزير و تصويب فرماندهي كل، پرسنل كادر ثابت نظامي و بسيجيان ويژه از حداكثر تا 2 سال درجه موقت ترفيع بهره‌مند‌مي‌شوند
تبصره 1 - پرسنلي كه به درجه موقت نائل مي‌شوند در تمامي مدتي كه حق استفاده از درجه مزبور را دارند حقوق درجه موقت را در يافت خواهند‌داشت.
تبصره 2 - ترفيع اين پرسنل از لحاظ درجه ثابت تابع ضوابط مندرج در اين قانون مي‌باشد.
تبصره 3 - در صورت رفع نياز سازماني يا عدم كارآيي و شايستگي، درجه موقت حسب مورد بنا به پيشنهاد رئيس ستاد كل، فرماندهي كل سپاه و‌وزير و با تصويب فرماندهي كل سلب مي‌گردد.
تبصره 4 - در صورتي كه مشمولين اين ماده در حين استفاده از درجه موقت بازنشسته يا معلول يا فوت شوند عنوان و مزاياي درجه موقت از آنان‌سلب مي‌گردد و مأخذ احتساب حقوق بازنشستگي يا وظيفه و يا مستمري بر مبناي حقوق درجه ثابت خواهد بود، مگر در مورد پرسنل شهيد، جانباز،مفقودالاثر در جبهه و اسير كه درجه موقت آنان مبناي احتساب حقوق مستمري و وظيفه خواهد بود.
ماده 89 - ارزشيابي و ترفيع پرسنل منتسب، فراري، بازداشت، محكومين قضايي و قانوني، غايب، منتظر خدمت و بدون كار برابر مقررات اين قانون‌و مطابق آيين‌نامه‌اي خواهد بود كه به همين منظور توسط ستاد كل سپاه تهيه و به تصويب فرماندهي كل خواهد رسيد.
ماده 90 - پرسنلي كه به تنزيل موقت درجه يا رتبه تنبيه مي‌شوند مدت مزبور جزء سنوات لازم جهت ترفيعات آنها محسوب نخواهد شد.
ماده 91 - پرسنلي كه سابقه خدمت در وزارتخانه‌ها و مؤسسات دولتي يا وابسته به دولت داشته يا همكاري تمام وقت با نهادهاي انقلاب اسلامي‌به صورت رسمي يا داوطلبانه نموده و سوابق خدمتي آنان به سپاه منتقل مي‌شود، چنانچه سابقه خدمت مذكور در رابطه با شغل آنان در سپاه باشد، جزء‌سنوات خدمتي و ترفيعاتي محسوب خواهد شد و در غير اين صورت فقط در سنوات بازنشستگي به حساب مي‌آيد.
ماده 92 - مدارك علمي، فني، حرفه‌اي و هنري كه توسط مراجع ذيصلاح و رسمي كشور اعطاء مي‌گردد مطابق آيين‌نامه‌اي خواهد بود كه توسط‌ستاد كل سپاه تهيه و به تصويب فرماندهي كل خواهد رسيد. مشابه مدارك تحصيلي مورد ارزيابي قرار گرفته و در ترفيعات ملاك عمل خواهد بود.
ماده 93 - دانش‌آموزان زير 15 سال سن كه داراي شرايط لازم براي عضويت ارتش بيست ميليوني ميباشند، به عنوان بسيجي عادي تلقي مي‌شوند.
ماده 94 - درجات اعضاء ارتش بيست ميليوني كه شامل بسيجيان عادي و فعال بالاي 15 سال سن ميباشند و ترتيب آنها به شرح زير مي‌باشد:
1 - رزمنده.
2 - رزمجو.
3 - دريادل.
4 - مجاهد.
تبصره 1 - در جداول سازماني رده‌هاي مقاومت، محلهاي سازماني پائين‌تر از ناحيه مقاومت با درجات مذكور در اين ماده و از ناحيه مقاومت و‌بالاتر از درجات نظامي موضوع ماده 75 اين قانون تعيين مي‌گردد.
تبصره 2 - فرماندهي رده ناحيه مقاومت در ارتش بيست ميليوني از بين بسيجيان ويژه يا كادر ثابت نظامي سپاه انتخاب شده و فرماندهان رده پايگاه‌مقاومت و گروه مقاومت ارتش بيست ميليوني از بين بسيجيان فعال كه حداقل داراي درجات دريادل و رزمجو بوده باشند انتخاب شوند.
تبصره 3 - بسيجيان عادي صرفاً به درجه رزمنده و بسيجيان فعال به درجات رزمجو و بالاتر نائل مي‌گردند.
ماده 95 - نيل اعضاء بسيجي به درجه رزمنده منوط به طي دوره آموزش عمومي مقدماتي موضوع ماده 62 اين قانون و نيل به درجه رزمجو منوط‌به طي دوره آموزش تخصصي بسيج موضوع ماده 65 اين قانون مي‌باشد.
تبصره 1 - ترفيعات بعدي اعضاء بسيجي متناسب با طي دوره‌هاي آموزش حفظ انسجام موضوع بند "د" ماده 61 اين قانون، ميزان فعاليت در‌رده‌هاي مقاومت و امداد محلي و مأموريتهاي سپاه، كارآيي و مهارت و صلاحيت و شايستگي، ميزان تشويقات و سطح تحصيلاتي آنان مطابق‌دستورالعملي است كه توسط ستاد كل سپاه تهيه و به تصويب فرماندهي كل خواهد رسيد.
تبصره 2 - در هر صورت حداقل مدت توقف در درجات رزمجو و دريادل جهت نيل به درجه بالاتر از تاريخ تصويب اين قانون حداقل پنج سال‌مي‌باشد.
ماده 96 - پرسنل بسيجي عادي و فعال بهنگام بكارگيري در سازمان رزم و يا گذراندن دوران خدمت وظيفه عمومي و پرسنل بسيجي ويژه، به‌درجات نظامي سپاه موضوع ماده 85 اين قانون به شرح زير نائل مي‌گردند:
الف - بسيجيان عادي برابر مقررات مربوط به ترفيعات مشمولين خدمت وظيفه عمومي.
ب - بسيجيان فعال متناسب با ميزان فعاليت، صلاحيت و شايستگي و طي دوره‌هاي آموزشي حداكثر تا دو درجه بالاتر نسبت به بسيجيان عادي.
ج - بسيجيان ويژه برابر مقررات مربوط به ترفيعات كادر ثابت نظامي و با توجه به مدرك تحصيلي، طي دوره‌هاي آموزشي، ميزان فعاليت و‌صلاحيت و شايستگي متناسب با درجات نظامي و حداكثر تا درجه ارتشبدي، حداقل مدت توقف اين دسته از پرسنل در هر درجه در صورت خدمت‌تمام‌وقت برابر حداقل مدت توقف پرسنل كادر ثابت در همان درجه مطابق ديگر مواد اين قانون ميباشند.
تبصره - آيين‌نامه اجرايي اين ماده و چگونگي محاسبه ميزان فعاليت، طي دوره‌هاي آموزشي، صلاحيت و شايستگي پرسنل بسيجي در ترفيعات‌آنان توسط ستاد كل سپاه تهيه و به تصويب فرماندهي كل خواهد رسيد
+shahid+sabz.jpg)
